Η πυκνότητα της δότριας περιοχής

Πυκνότητα Δότριας Περιοχής: Βασικές έννοιες

• Ο χειρουργός πρέπει να γνωρίζει τη συνολική πυκνότητα της δότριας περιοχής, που δεν είναι απλώς η πυκνότητα της διάταξης των τριχών στο τριχωτό αλλά η συνισταμένη ανατομικών και άλλων παραμέτρων που συνολικά συνθέτουν την κάλυψη

• Ενώ ο αριθμός των FUs/cm2 είναι παρόμοιος σε κάθε άτομο, υπάρχουν άτομα με περισσότερα πολύτριχα FUs, με χονδρές τρίχες, με μικρή αντίθεση χρώματος μαλλιών-δέρματος ή με κατσαρά μαλλιά που επιτυγχάνουν εντυπωσιακή κάλυψη με πολύ λιγότερα μοσχεύματα από άλλα άτομα χωρίς αυτά τα ευνοϊκά χαρακτηριστικά

• Ο χειρουργός πρέπει να μετράει λεπτομερώς τα χαρακτηριστικά της δότριας περιοχής προκειμένου να γνωρίζει με ακρίβεια τη συγκομιδή μοσχευμάτων που θα αποκομίσει και να καταστρώσει μια ακριβή στρατηγική κάλυψης της λήπτριας περιοχής πριν από το χειρουργείο

• Η κάλυψη μπορεί είναι επιτυχής και πυκνή με πυκνότητα μοσχευμάτων <50% της αρχικής, καθότι το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να ξεχωρίσει τη διαφορά της κάλυψης, ενώ με ευνοϊκές παραμέτρους τριχών, ακόμα και 20-30% πυκνότητα αρκεί για εικόνα πλήρους τριχοφυΐας.

Ενώ οι χειρουργικές τεχνικές εξελίσσονται, ενώ οι χειρουργοί βελτιώνονται και η τεχνολογία δρα επικουρικά όλο και περισσότερο στην άσκηση της ιατρικής, ο μοναδικός παράγοντας που δεν έχει ακόμα αλλάξει στη μεταμόσχευση μαλλιών είναι ο πεπερασμένος αριθμός των τριχοθυλακίων της δότριας περιοχής. Ο διαθέσιμος αριθμός των τριχοθυλακίων της δότριας περιοχής όσο μεγάλος και αν είναι, δεν είναι άπειρος και σχεδόν πάντοτε είναι κατά πολύ μικρότερος αυτού που θα χρειαζόταν για να καλύψει όλες τις άδειες περιοχές του ασθενούς.

Πόσο σημαντική είναι η πυκνότητα της δότριας περιοχής;

Η πυκνότητα της δότριας περιοχής αποτελεί μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους που ορίζουν την αποτυχία ή την επιτυχία μιας μεταμόσχευσης τριχοθυλακίων. Όταν όμως αναφέρεται ο όρος «πυκνότητα» δεν εννοείται απλώς η πυκνότητα της διάταξης των τριχών στο τριχωτό. Επιπλέον παράγοντες που θα αναλυθούν παρακάτω, όπως το πάχος των τριχών, το χρώμα, η αντίθεση με το υποκείμενο δέρμα και το σχήμα των τριχών, είναι τα στοιχεία που συμπληρώνουν τον όρο πυκνότητα και συνολικά συνθέτουν το όρο της κάλυψης (coverage), που είναι και ο σημαντικότερος περιγραφικός όρος στις επεμβάσεις μεταμόσχευσης μαλλιών.

Μάθημα ανατομίας

Ο Headington σε μια δημοσίευση-ορόσημο το 1984, με τίτλο «Transverse Microscopic Anatomy of the Human Scalp», ανέφερε για πρώτη φορά τον όρο Follicular Unit (FU), δηλαδή τριχοθυλακιακή μονάδα. Σύμφωνα με τον Headington, η FU δεν αποτελεί απλά μια ανατομική δομή, αλλά είναι η φυσιολογική μορφή με την οποία εμφανίζονται τα τριχοθυλάκια στο ανθρώπινο δέρμα και το τριχωτό (Εικ. 1,2) και απαρτίζεται από τα εξής στοιχεία:

• 1-4 τελικά τριχοθυλάκια
• 1 ή σπανίως 2 χνοώδη τριχοθυλάκια
• τους συνοδούς σμηγματογόνους αδένες
• τους συνοδούς ορθωτήρες μύες, που πιθανόν έχουν συνενωθεί
• το περιτριχοθυλακιακό αγγειακό πλέγμα
• το περιτριχοθυλακιακό νευρικό πλέγμα
• μια δεσμίδα κολλαγόνου που περικλείει την όλη δομή και έχει σχήμα εξαγώνου.

Εικ.1: Μια τριχοθυλακιακή μονάδα (FU) με τον κοινό ορθωτήρα μυ.

Εικ. 2 Διαχωρισμός των FUs στο βαθύτερο χόριο συμπλησιάζουν μεταξύ τους

Εικ. 3 Στο ύψος της επιδερμίδας τα τριχοθυλάκια των FUs

Η τριχοθυλακιακή μονάδα έχει σχήμα ανάποδου μπουκέτου λουλουδιών, με τις τρίχες σε μικρή απόσταση μεταξύ τους (Εικ.2) και τις χοριακές θηλές να «ανοίγουν» προς όλες τις κατευθύνσεις στο βαθύτερο χόριο (Εικ.3).Η «ανακάλυψη» της τριχοθυλακιακής μονάδας έθεσε τις βάσεις για την εξέλιξη των τεχνικών Follicular unit transplantation (FUT) και Follicular Unit Excision (FUE), που αποτελούν ό,τι πιο σύγχρονο στην εμφύτευση μαλλιών.

Το άλλο σημαντικό στοιχείο της «ανακάλυψης» του FU είναι ότι για πρώτη φορά μπορεί να γίνει όχι μόνον επακριβής εκτίμηση της πυκνότητας της δότριας περιοχής, αλλά και της ποιότητας και του είδους των μοσχευμάτων που μπορεί να προσφέρει η περιοχή αυτή σε κάθε περιστατικό αφού πλέον αυτά καθορίζονται από τη… Φύση και όχι από τον χειρουργό ή τον βοηθό – παρασκευαστή!

Η πυκνότητα της δότριας περιοχής

Η συνολική πυκνότητα της δότριας περιοχής είναι η συνισταμένη διαφορετικών ανατομικών και άλλων παραμέτρων. Παρακάτω θα δούμε αναλυτικά τα στοιχεία εκείνα που απαρτίζουν τη «συνολική» πυκνότητα.

Τριχοθυλακιακή πυκνότητα (follicular density)

Ο όρος Follicular density αναφέρεται στον αριθμό των FUs/cm² και εκφράζεται ως μέσος όρος. Στη μελέτη του Headington αναφέρεται πως το ανθρώπινο τριχωτό έχει follicular density κατά μ.ο. 1FU/mm² (Εικ. 4-5). Η τιμή αυτή έχει θεωρηθεί ως «ορόσημο» σε αρκετές μελέτες έκτοτε. Συγκεκριμένα, ο Headington ανέφερε μέση πυκνότητα 100FU/cm², με εύρος πυκνοτήτων 80-120FU/cm².

Αντίθετα πλέον, πολλοί experts επιμένουν πως τα νούμερα αυτά ήταν υπερβολικά και συγκεκριμένα ο Cole αναφέρει πως η πραγματική τριχοθυλακιακή πυκνότητα είναι πολύ χαμηλότερη. Μελέτες άλλων ειδικών αναφέρουν τα παρακάτω στοιχεία follicular density:

• Bernstein: 80-100 FU/cm²
• Devroye: 55-110 FU/cm²
• Jimenez: 65-85FU/cm²

Εικ. 4 Οι αποστάσεις μεταξύ των FUs είναι κατά μ.ο. 1mm σε κάθε σημείο του τριχωτού, αν και κάποιοι experts διαφωνούν με αυτό το νούμερο.

Εικ.5 A–C: Δότρια περιοχή (Α) με χαμηλή calculated density (1,3 τρίχες/mm²), (Β) με συνηθισμένη calculated density (2,2 τρίχες/mm²) και (C) με εντυπωσιακά πυκνό τριχωτό με calculated density 3,3 τρίχες/mm2). Οι αποστάσεις των FUs παραμένουν όμως σταθερές μεταξύ τους (Follicular density=1 FU/mm²) (photos courtesy of Dr. Christian Bisanga).

Σύμφωνα με στοιχεία από τις παραπάνω μελέτες, τα FUs βρίσκονται σε απόσταση περίπου 1mm μεταξύ τους (εύρος 0,4-1,2mm, ανάλογα με το ακριβές σημείο της δότριας περιοχής), σε τυχαία διάταξη (Εικ. 4) και όχι παρατεταγμένα «σε σειρά». Συνεπώς, η follicular density είναι περίπου κοινή σε κάθε άνθρωπο και η τιμή της συμμετέχει ελάχιστα στις διαφορές της «συνολικής» πυκνότητας που ανευρίσκεται ανάμεσα σε διαφορετικά άτομα.

Υπολογίσιμη πυκνότητα (calculated density)

Η ακριβής πυκνότητα του τριχωτού, όταν αναφερόμαστε στο μικροσκοπικό επίπεδο, δεν εξαρτάται, λοιπόν, από την πυκνότητα των FU ούτε από την απόσταση μεταξύ τους. Αυτά και τα δύο είναι σχεδόν σταθερά και αλληλοεξαρτώμενα μεγέθη. Εξαρτάται από τη σύνθεση των FUs, δηλαδή πόσα από αυτά περιέχουν 1, 2, 3, 4 ή και περισσότερα τελικά τριχοθυλάκια = calculated density. Συνεπώς, όταν αναφέρεται πυκνότητα 2,1/mm², σημαίνει ότι το κάθε FU περιέχει κατά μ.ο. 2,1 τριχοθυλάκια, δηλαδή μετριέται η περιεκτικότητα των FUs σε τριχοθυλάκια. Ενώ η πυκνότητα των FUs είναι σταθερή (follicular density=1 FU/mm²), η πυκνότητα των τριχoθυλακίων εντός των FUs (calculated density) είναι μεταβλητή και κυμαίνεται από <1,0/mm² έως και >3,0/mm². Κάθε τιμή calculated density μπορεί να απαρτίζεται από διαφορετική «σύνθεση» τριχοθυλακίων, που όμως αν συνολικά αθροιστούν τα τριχοθυλάκια και διαιρεθούν με τον αριθμό των FUs στα οποία περιέχονται, δίνουν την τελική τιμή της calculated density.

Η μέση calculated density των ανδρών της λευκής φυλής είναι 2,1-2,3/mm². Ανώτερες τιμές από αυτές θεωρούνται άριστες (μέγιστο  ≈3,5). Τιμές 1,8-2,0/mm² θεωρούνται καλές, 1,4-1,7/mm² μέτριες, 1,0-1,3/mm² χαμηλές και <1,0/mm² θεωρούνται πολύ φτωχές και ακατάλληλες για μεταμόσχευση μαλλιών. (Εικ. 5). Η πυκνότητα σε άλλες φυλές είναι διαφορετική. (Πίν. 1)

Γράφ. 1 Ανάλογα με την τιμή της calculated density μπορούμε να ξέρουμε με αρκετή ακρίβεια την ποσοστιαία κατανομή των διαφορετικών σε περιεκτικότητα FUs.

Γράφ.  2 Διαφορετική απεικόνιση της κατανομής των τριχοθυλακίων/FU  ανάλογα  με  την  calculated  density,  από 1,6/mm2 – 2,8/mm2

Οι Bernstein, Cole και Jimenez έχουν συμφωνήσει πως για κάθε τιμή calculated density, ο αριθμός των διαφορετικών σε σύνθεση FUs, είναι αρκετά προβλέψιμος. Όταν ένας ασθενή  έχει αρχική Calculated Density=2/mm², η δότρια περιοχή έχει 1FU/mm² και η συχνότητα των FUs με 1, 2 και 3 τριχοθυλάκια είναι περίπου ισομερώς κατανεμημένη. (Γράφ. 1). Όταν ένας ασθενής μεταμόσχευσης μαλλιών έχει πυκνότητα 2,4 τότε έχει 1FU/mm², αλλά τώρα τα FUs αποτελούνται από ένα μείγμα με λιγότερα μονότριχα FUs, περισσότερα δίτριχα, τρίτριχα και αρκετά τετράτριχα FUs. (Γράφ. 1,2)

Μια… μαθηματική προσέγγιση στο θέμα της πυκνότητας των μαλλιών

Όπως ήδη αναφέραμε, η έννοια του FU διαφέρει από την έννοια του «κομμένου κατά παραγγελία» μοσχεύματος, είτε αυτό είναι minigrafts είτε micrograft. Με τη χρήση των FUs, πρέπει προεπεμβατικά να γίνει μια αρκετά ακριβής εκτίμηση της δότριας περιοχής προκειμένου να υπολογιστεί το μέγεθος του strip μοσχεύματος που θα αφαιρεθεί στην κάθε συνεδρία. Bλέπουμε ότι η συχνότερη μονάδα FU είναι αυτή που περιέχει 2 τριχοθυλάκια, ανεξάρτητα αν η πυκνότητα είναι μικρή, κανονική ή μεγάλη (Γράφ. 2).

Όταν, λοιπόν, από έναν ασθενή με πυκνότητα 2,1 αφαιρέσουμε ένα strip μόσχευμα 1cm Χ 20cm, αυτό θα αποτελείται από περίπου 2.000FUs (καθότι 200mm μήκος Χ 10mm πλάτος × 1FU/mm2) με την εξής αδρή κατανομή:

• 400 μοσχεύματα με 1 τριχοθυλάκιο
• 1.000 μοσχεύματα με 2 τριχοθυλάκια
• 500 μοσχεύματα με 3 τριχοθυλάκια
• 100 μοσχεύματα με 4 τριχοθυλάκια

Αν από τον ίδιο ασθενή αφαιρεθεί ένα μόσχευμα 1 × 5cm, η κατανομή είναι ίδια, αλλά το αποτέλεσμα διαιρείται με το 4 κ.ο.κ.

Γιατί, όμως, είναι οι αριθμοί αυτοί σημαντικοί;

Στη ζώνη μετάβασης (transition zone) του hairline μεταμοσχεύονται μόνο μονότριχα FUs προκειμένου να δίνεται η φυσική, «λεπτή» εικόνα που ομοιάζει με φυσιολογικό hairline. Το μέσο hairline απαιτεί 200-300FUs προκειμένου να καλυφθεί. Αφαιρώντας 5cm από την προαναφερόμενη δότρια περιοχή, ο χειρουργός θα έχει στη διάθεσή του μόλις 100 μονότριχα FUs, που δεν αρκούν για την κάλυψη του hairline. Αντίστοιχα, για τη δημιουργία πυκνότητας στο frontal forelock απαιτούνται περίπου 400-500 FUs με 3-4 τριχοθυλάκια/FU, που το μόσχευμα των 5cm δεν μπορεί να δώσει.

Από την πυκνότητα των τριχοθυλακίων στα FUs της δότριας περιοχής, μπορεί, λοιπόν, να υπολογίσει ο χειρουργός με αρκετή ακρίβεια τις επιλογές του. Ασθενείς με μικρή calculated density έχουν πλήθος μονότριχων FUs για τοποθέτηση στο hairline, ενώ ασθενείς με μεγάλη calculated density έχουν λιγότερα μονότριχα FUs και πληθώρα Fus με 2, 3 και 4 τριχοθυλάκια για τις περιοχές όπισθεν του hairline. Είναι απαραίτητο να υπολογίσει ο χειρουργός ανάλογα με τις απαιτήσεις, αλλά και την ποσοστιαία κατανομή των μοσχευμάτων, σύμφωνα με τα παραπάνω γραφήματα, το εύρος της strip τομής και το συνολικό εμβαδόν του strip μοσχεύματος που θα λάβει.

Με δεδομένο πως στην μεταμόσχευση μαλλιών FUE δεν επιτρέπεται να τεμαχίσει ο παρασκευαστής FUs με 3 ή 4 τριχοθυλάκια προκειμένου να δημιουργήσει τα απαραίτητα μονότριχα FUs για το hairline (που, όμως, δεν είναι πλέον FUs, αλλά μονότριχα micrografts), σε ασθενείς με μεγάλη πυκνότητα, προκειμένου ο χειρουργός να πάρει τον απαιτούμενο αριθμό μονότριχων FUs για το hairline, θα χρειαστεί να αφαιρέσει μόσχευμα που θα περιέχει τελικά μεγαλύτερο αριθμό FUs από αυτόν που χρειάζεται για ελάχιστη κάλυψη ο ασθενής στις υπόλοιπες περιοχές.

Αυτή η πρακτική οδηγεί ενίοτε σε υποχρεωτικά megasessions, καθώς κανένα μόσχευμα δεν πρέπει να πηγαίνει χαμένο. Αντίστοιχα, σε ασθενείς με χαμηλή πυκνότητα, ενώ η πληθώρα μονότριχων FUs αρκεί για την κάλυψη του hairline, χειρουργός θα χρειαστεί να αφαιρέσει πάλι μεγαλύτερο μόσχευμα από αυτό που χρειάζεται για την κάλυψη του hairline, προκειμένου να επιτύχει ο χειρουργός πυκνότητα σε περιοχές πίσω από το hairline.

Εργαλεία μέτρησης πυκνότητας της δότριας περιοχής και άλλων παραμέτρων

Κάθε έμπειρος χειρουργός πιστεύει πως μπορεί να υπολογίσει την πυκνότητα της δότριας περιοχής «με το μάτι» ή «χαϊδεύοντας με το χέρι» τη δότρια περιοχή. Ωστόσο, είναι απαραίτητη μία συσκευή μέτρησης της πυκνότητας προκειμένου να είναι κανείς ακριβής και να μην αφαιρέσει μικρότερο ή μεγαλύτερο strip μόσχευμα από αυτό που χρειάζεται στην κάθε συνεδρία.

Επίσης, είναι σαφώς καλύτερη η «εικόνα» που παρουσιάζει ο ιατρός προς τον ασθενή όταν εφαρμόζει διαγνωστικούς αλγόριθμους, όταν δε βασίζεται μόνο στην κλινική του εμπειρία αλλά χρησιμοποιεί διαγνωστικά μέσα και όταν επιτρέπει στον ασθενή να συμμετέχει στη διάγνωση και στη θεραπευτική απόφαση. Όλες αυτές οι ανάγκες του ασθενούς μπορούν να καλυφθούν μόνον όταν ο ασθενής μπορεί να δει ότι βλέπει ο ιατρός στη δότρια περιοχή και ακόμα καλύτερα όταν του δοθούν στοιχεία σε φωτογραφίες ή εγγράφως, με τα οποία θα μπορέσει να ζητήσει και μια επιπλέον ιατρική γνώμη. Η σωστή και αξιόπιστη μέτρηση της δότριας περιοχής απαιτεί:

• ένα εύχρηστο και αξιόπιστο εργαλείο μέτρησης
• τη μέτρηση όσο δυνατόν περισσότερων σημείων κατά μήκος της δότριας ζώνης
• τη μέτρηση μεγάλης επιφάνειας «κάδρου», τουλάχιστον 30-50mm², ή ακόμα και 100mm² = 1cm² αν είναι δυνατόν.

Εικ. 8 Τα 3 σημεία στα οποία είναι απαραίτητο να γίνει μέτρηση πυκνότητας με Proscope® HR2

Η πυκνότητα της δότριας περιοχής δεν είναι σταθερή κατά όλο το μήκος της. Έχει παρατηρηθεί ότι η μέγιστη τιμή της (στο ίδιο άτομο) βρίσκεται στη μέσο-ινιακή περιοχή και η χαμηλότερη άνωθεν του ωτιαίου πτερυγίου. Προκειμένου να μετρηθεί η μέση πυκνότητα της δότριας περιοχής, γίνονται μετρήσεις σε διαφορετικά σημεία της δότριας περιοχής, αθροίζονται τα αποτελέσματα και διαιρούνται δια των αριθμό των μετρήσεων. Αν μια περιοχή μόνο μπορεί να εκτιμηθεί, η μέση μαστοειδής (mid-mastoid) είναι η κατάλληλη, ενώ συστήνεται να μετρώνται τουλάχιστον 3 περιοχές (Εικ. 8).

Οι πιο διαδεδομένες συσκευές μέτρησης πυκνότητας

Όσον αφορά τις συσκευές μέτρησης πυκνότητας, οι πιο διαδεδομένες είναι οι παρακάτω:

• Ηair Densitometer: συσκευή που εξελίχθηκε από τον Rassman το 1994 και επιτρέπει τη μεγέθυνση ×30 και τη μέτρηση των τριχοθυλακίων σε ένα εμβαδόν 10mm2. Το αποτέλεσμα πολλαπλασιάζεται × 10 και ο αριθμός που προκύπτει αποτελεί την πυκνότητα στο δεδομένο σημείο. Η συσκευή είναι οικονομική και εύχρηστη, ειδικότερα για έναν άπειρο χειρουργό αλλά απαιτείται το κόψιμο των τριχών σε μήκος 1-2mm, ενώ η μικρή επιφάνεια «κάδρου», όπως και η ανάγκη επιτόπου real-time μέτρησης (σε σύγκριση με τη λήψη φωτογραφίας) επιτρέπει σημαντικά περιθώρια σφάλματος
• Welch Allyn Trichoscope: παρόμοια συσκευή με την ανωτέρω, με επιφάνεια κάδρου 3×4mm (12mm²). Η συσκευή αυτή έχει, όμως, τα ίδια μειονεκτήματα με το Densitometer, δηλαδή δε λαμβάνει φωτογραφίες και το κάδρο είναι μικρό.
• Proscope® HR2: πρωτοπαρουσιάστηκε από τον Devroye στο 2002 ESHRS «Meeting in London». Έχει δυνατότητα αλλαγής φακών: ×10, ×30 (με πολωμένο φως), ×50, ×100, ×200 και ×400. Μπορεί να φωτογραφίσει με υψηλότατη ανάλυση 1600 × 1200pixels και περιέχει και πρόγραμμα υπολογισμού διαστάσεων που μπορεί να μετρήσει ηλεκτρονικά τη διάμετρο των τριχών. Οι φωτογραφίες αποθηκεύονται και εκτιμούνται σε 2° χρόνο, ενώ δίνονται και στον ασθενή. O Proscope® HR2 είναι το καλύτερο Value-for-money εργαλείο μέτρησης της δότριας περιοχής, απαραίτητο για κάθε χειρουργό μεταμόσχευσης μαλλιών.

Χαρακτηριστικά των τριχών της δότριας περιοχής

Εκτός από την πυκνότητα, η δότρια περιοχή χαρακτηρίζεται και από άλλα στοιχεία των τριχοθυλακίων που συμμετέχουν στην κάλυψη (coverage) με τη μεταφορά τους στη λήπτρια περιοχή. Αυτά τα στοιχεία είναι:

1. Διάμετρος των τριχών
2. Μήκος των τριχών
3. Σχήμα των τριχών
4. Χρώμα των τριχών και του δέρματος του τριχωτού
5. Γωνία έκφυσης των τριχών
6. Λάμψη των τριχών

Πιο αναλυτικά:

 Διάμετρος των τριχών

Ενώ μεγάλη συζήτηση γίνεται πάνω στο θέμα της πυκνότητας, στην πραγματικότητα η διάμετρος των τριχών διαδραματίζει σημαντικότερο ρόλο στην τελική εμφάνιση του αποτελέσματος της μεταμόσχευσης μαλλιών και στην επίτευξη αισθητικής κάλυψης. Η διάμετρος των τριχών είναι μάλιστα ο σημαντικότερος παράγοντας όσον αφορά την κάλυψη (coverage) στη μεταμόσχευση μαλλιών και οι λόγοι είναι καθαρά …γεωμετρικοί, όπως θα δούμε παρακάτω.
Το 2001, ο Arnold εισήγαγε τους όρους hair mass και hair mass index.

Ηair mass ονομάζεται το συνολικό εμβαδόν επιφάνειας τριχών που εκφύονται από 1cm2 τριχωτού. Ξεκινάει από 0,2mm²για λεπτά μαλλιά και καταλήγει έως και 0,72mm² για χονδρά μαλλιά.
Γενικά, οι τρίχες στο τριχωτό υπάγονται σε τρεις κατηγορίες:

• Χνοώδεις, με διάμετρο <30μm
• Ενδιάμεσες, με διάμετρο 30-60μm
• Τελικές, με διάμετρο 60-140μm, που χωρίζονται σε επιπλέον τρεις κατηγορίες:

1. λεπτές τρίχες, 60-65μm
2. μέτριες τρίχες, 65-80μm
3. παχιές τρίχες, >80μm

Στη σύγχρονη μεταμόσχευση τριχοθυλακίων, μεταμοσχεύονται μόνον Fus που περιέχουν τελικά τριχοθυλάκια και δεν θα μας απασχολήσουν τα χνοώδη και ενδιάμεσα τριχοθυλάκια. Προκειμένου να γίνει αντιληπτή η σημασία της διαμέτρου των τριχών, ας υποθέσουμε πως συγκρίνουμε την αισθητική «αξία» μιας λεπτής και μιας πολύ χονδρής τρίχας. Αν στη μία περίπτωση η διάμετρος είναι Da=0,06mm και στην άλλη Db=0,12mm, όταν οι επιφάνειες των διατομών των τριχών αυτών συγκριθούν (Ε= π × r², όπου r η ακτίνα της τρίχας, r=D/2), η επιφάνεια της διατομής της χονδρότερης τρίχας θα είναι 400% μεγαλύτερη της λεπτότερης.

Αντίστοιχα 400% μεγαλύτερος θα είναι και ο αισθητικός αντίκτυπος! Η κάλυψη, όμως, είναι εντυπωσιακά μεγαλύτερη στην περίπτωση των χονδρότερων τριχών! O Cole συγκεκριμένα υπολόγισε πως αύξηση στη διάμετρο των τριχών κατά μόλις 0,01mm=10μm αυξάνει τον «αισθητικό» όγκο των τριχών κατά 36%.

Ένα ακόμα πιο σαφές παράδειγμα!

Εικ.12.(Α) Εικόνα κάλυψης με απόσταση των κέντρων κατά 1cm. Τόσο το λευκό background, όσο και το «δέρμα-πηλός» φαίνονται ανάμεσα από τα «μαλλιά», δίνοντας το φαινόμενο see-through, δηλαδή την ανεπαρκή κάλυψη, που εκλαμβάνεται ως αραίωση (thinning) και στις 3 γωνίες – 0⁰, 90⁰ και 45⁰. (Β) Εικόνα κάλυψης με απόσταση των κέντρων κατά 2cm. Tο λευκό background και το «δέρμα-πηλός» φαίνονται σαφώς λιγότερο ανάμεσα από τα «μαλλιά» από τις προηγούμενες εικόνες, δίνοντας το φαινόμενο see-through μόνο σε απευθείας όραση (0⁰), ενώ σε άλλες γωνίες (45⁰-90⁰) υπάρχει ικανοποιητική κάλυψη. (Γ) Εικόνα κάλυψης με απόσταση των κέντρων κατά 1cm. Ούτε το background, ούτε το «δέρμα-πηλός» φαίνονται ανάμεσα από τα «μαλλιά» σε οποιαδήποτε γωνία ενώ η κάλυψη είναι πυκνή σαν «τείχος». (Δ) Ενώ η πυκνότητα είναι ίδια (απόσταση κέντρων 1cm) οι 72% χονδρότερες τρίχες δεξιά έχουν αυτό το αισθητικό αποτέλεσμα. (Ε) Ενώ η πυκνότητα στο δεξιό πρόπλασμα είναι η μισή (απόσταση κέντρων 1cm αριστερά, 2cm δεξιά) πάλι το αισθητικό αποτέλεσμα είναι καλύτερο. Είναι εμφανές πως 100% αύξηση της πυκνότητας δεν μπορεί να αντισταθμίσει το μειονέκτημα των λεπτών μαλλιών.

Προκειμένου να τονιστεί η αισθητική αξία του πάχους των τριχών σε σύγκριση με την πυκνότητα, δημιουργήθηκαν τα παρακάτω προπλάσματα. Τα προπλάσματα κατασκευάστηκαν από πηλό, που αναπαριστά το δέρμα του τριχωτού και μακαρόνια διαφορετικής διαμέτρου, βαμμένα σε χρώμα καστανό, που αναπαριστούν τις τρίχες (Εικ.12):

• Στο πρόπλασμα Α τοποθετήθηκαν μακαρόνια διαμέτρου 2,79mm σε απόσταση 1cm το ένα από το άλλο,
• Στο πρόπλασμα Β τοποθετήθηκαν μακαρόνια διαμέτρου 4,81mm σε απόσταση 2cm το ένα από το άλλο.
• Στο πρόπλασμα Γ τοποθετήθηκαν μακαρόνια διαμέτρου 4,81mm σε απόσταση 1cm το ένα από το άλλο,

Η διάμετρος των χοντρότερων μακαρονιών είναι μόλις 72% μεγαλύτερη από των λεπτότερων. Όμως, βλέποντας κανείς τις παρακάτω εικόνες, αντιλαμβάνεται πως σε ίδια πυκνότητα, τα χονδρότερα μακαρόνια δίνουν εντυπωσιακή «κάλυψη», ενώ ακόμα και με τη μισή πυκνότητα (απόσταση 2cm μεταξύ των μακαρονιών) τα χονδρότερα μακαρόνια δίνουν ξανά πιο «πυκνή» εικόνα. Η διάμετρος των τριχών μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια με συσκευές Digital Μicrometers, όπως το Starret Digital Micrometer που έχει ακρίβεια 1μm (Εικ.13). Προκειμένου να υπολογιστεί η μέση διάμετρος των τριχών μιας περιοχής χρειάζεται να μετρηθούν τουλάχιστον 20 τρίχες.

Εικ.13. Μέτρηση διαμέτρου με χρήση ηλεκτρονικού παχόμετρου, με ακρίβεια 0,01mm

Σύμφωνα με τον Cole, στο ίδιο άτομο η μαστοειδής περιοχή έχει τις χονδρότερες τρίχες, ενώ η μέση ινιακή τις λεπτότερες, με τη διαφορά, όμως, μεταξύ των δύο περιοχών μόλις στο 10%. Το 2006, ο Cohen παρουσίασε το Digital Trichometer που μετράει το «Trichometric index» = πυκνότητα τριχών × μέση επιφάνεια διατομής κάθε τρίχας, σε επιφάνεια τριχωτού 4cm² και μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες για το μέσο πάχος των τριχών στην κάθε περιοχή. Στον παρακάτω πίνακα μπορεί κανείς να δει τη σχετική σημασία των παραμέτρων που αναφέραμε.

Συγκεκριμένα, ο αντίκτυπος του πάχους της τρίχας είναι περίπου 2,5 φορές μεγαλύτερος από αυτόν του απόλυτου αριθμού των τριχών στη δότρια, αλλά και στη λήπτρια περιοχή. Άτομα με πυκνότητα <1,5 ή με διάμετρο τριχών <0,06mm δε συμπεριλαμβάνονται, καθότι δεν αποτελούν υποψήφιους για μεταμόσχευση μαλλιών. Ενώ, λοιπόν, η διακύμανση της πυκνότητας είναι περίπου 2, η διακύμανση της επιφάνειας διατομής είναι 5,4. Συνεπώς, δεν είναι υπερβολικό να δηλώσει κανείς ότι η σημαντικότητα του πάχους των τριχών είναι μέχρι και 2,7 φορές μεγαλύτερη από αυτή της πυκνότητας και η παράμετρος αυτή είναι που τελικά ορίζει την αισθητική εικόνα στο τριχωτό.

Αν κανείς συνδυάσει τα στοιχεία αυτά με του Πίνακα 2, μπορεί να εξάγει πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα. Αν, λοιπόν, πάρουμε το θεωρητικό συγκριτικό παράδειγμα 2 ασθενών, ενός «τυχερού» με πυκνότητα 3 και διάμετρο τριχών 0,14mm και ενός «άτυχου», με πυκνότητα 1,5 και διάμετρο τριχών μόλις 0,06mm, παρατηρούμε το εξής: ο «τυχερός» ασθενής μπορεί να δώσει μόλις διπλάσια μοσχεύματα, τετραπλάσιες τρίχες, αλλά σχεδόν εικοσαπλάσια κάλυψη από τον άτυχο ασθενή! (Εικ.14) Αν πάλι ο «άτυχος» σε πυκνότητα ασθενής ήταν «τυχερός» σε διάμετρο τριχών και ο «τυχερός» σε πυκνότητα ήταν «άτυχος» σε διάμετρο τριχών, ο πρώτος ασθενής ουσιαστικά θα ισοσκέλιζε το μειονέκτημα σε πυκνότητα και μπορεί να έδινε μάλιστα και την εικόνα καλύτερης κάλυψης από το δεύτερο ασθενή! Στο σημείο αυτό έρχονται να προστεθούν τα στοιχεία του σχήματος των τριχών και του χρώματός τους σε σχέση με το υποκείμενο δέρμα.

Εικ.14. Εντυπωσιακό αποτέλεσμα με μόλις 2781 FUs σε ασθενή με ιδανικά χαρακτηριστικά τριχών, μεγάλο πάχος, κατσαρές και salt n’ pepper τρίχες (photos courtesy of Robert M. Bernstein, MD).

Μήκος των τριχών

Όσον αφορά το μήκος της τρίχας, έχοντας ως γνώμονα ότι το ζητούμενο είναι η κάλυψη (coverage) στη λήπτρια περιοχή, σύμφωνα με τη Γεωμετρία, ο όγκος V ενός κυλίνδρου (αφού η τρίχα – ειδικά η κομμένη τρίχα- είναι ένας σχεδόν τέλειος κύλινδρος) δίνεται από τον τύπο:
V=π × r² × h, όπου h το ύψος του κυλίνδρου, δηλαδή το μήκος της τρίχας.
Συνεπώς, όταν διπλασιάζεται το μήκος των μαλλιών, διπλασιάζεται και η κάλυψη στην περιοχή. Το μήκος των τριχών είναι η μοναδική παράμετρος της «κάλυψης» που ελέγχει ο ασθενής και αποτελεί τη 2η σε σημασία παράμετρο κάλυψης, αρκεί τα μαλλιά να χτενίζονται ώστε να υπερκαλύπτουν τις περιοχές με τριχόπτωση.

Σχήμα των τριχών

Τα ίσια μαλλιά ακολουθούν ευθεία πορεία πάνω στο τριχωτό, αντανακλώντας το φως κατά την πορεία τους. Το αντανακλώμενο φως είναι η εικόνα που βλέπει ο αμφιβληστροειδής ως «τρίχα» και ουσιαστικά προκαλεί την οπτική αντίληψη της κάλυψης. Όσο αυξάνεται ο κυματισμός των τριχών, διαχέεται και η αντανάκλαση του φωτός σε μεγαλύτερη περιοχή του τριχωτού. Αυτό το φαινόμενο εξηγεί την ψευδαίσθηση του «όγκου» στα κυματιστά ή σγουρά μαλλιά που μπορεί να παρομοιαστεί με τα πυκνά κλαδιά ενός δένδρου μέσα από τα οποία δεν μπορεί κάποιος να δει, καθώς μπλέκονται μεταξύ τους και δημιουργούν εντύπωση ενός «φράγματος» (Εικ.15).

Εικ.15. Αισθητική αντιστοιχία κατσαρών τριχών. Τα κλαδάκια είναι λεπτά αλλά δημιουργούν την εντύπωση ενός αδιαπέραστου φράγματος. Το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να δει τον ουρανό ανάμεσα από τα κλαδάκια στο κέντρο. Αντίστοιχα, σε άτομα με κατσαρά μαλλιά δεν φαίνεται το δέρμα του τριχωτού ανάμεσα από τις τρίχες!

Ειδικότερα, όταν δύο ή παραπάνω «κατσαρές» τρίχες μπλέκονται μεταξύ τους, δημιουργούν πολλαπλάσια εντύπωση κάλυψης από δύο ίσιες τρίχες που μπορούν να καλύψουν μόνο το ακριβώς υποκείμενο τριχωτό. Το φαινόμενο της μικρότερης κάλυψης των ίσιων τριχών οφείλεται και στο γεγονός ότι η ίσια τρίχα «δείχνει» προς το δέρμα και το μάτι μπορεί να ακολουθήσει την πορεία της, κάτι που δεν επιτυγχάνεται με την κατσαρή τρίχα. Για τους λόγους αυτούς, στα άτομα με ίσια μαλλιά φαίνεται πιο γρήγορα η σταδιακή αραίωση λόγω της τριχόπτωσης από ότι στα άτομα με κατσαρά μαλλιά. Συνολικά, τα κατσαρά μαλλιά έχουν οπτικά μεγαλύτερο «όγκο», όπως είναι εμφανές στους Αφρο-Αμερικανούς. To μοναδικό μειονέκτημα των κατσαρών μαλλιών στις επεμβάσεις μεταμόσχευσης μαλλιών είναι ότι η γωνία έκφυσής τους από το τριχωτό είναι συχνά κάθετη, με αποτέλεσμα να καλύπτεται ατελώς η strip τομή στη δότρια περιοχή. Ειδικότερα, όταν υπάρξει κάποια επιπλοκή στην περιοχή και η ουλή είναι περισσότερο ευρεία από το σύνηθες, το φαινόμενο αυτό είναι εμφανέστερο.

Χρώμα των τριχών και του υποκείμενου τριχωτού

Όσον αφορά το χρώμα των μαλλιών και κυρίως το συσχετισμό τους με το χρώμα του υποκείμενου τριχωτού, όσο μικρότερη είναι η αντίθεση τόσο μεγαλύτερη είναι η «αίσθηση» της κάλυψης και τόσο μικρότερη η ανάγκη για μεταμόσχευση «μάζας τριχών» προκειμένου να επιτευχθεί η εικόνα κάλυψης. Καθότι στη Λευκή φυλή το δέρμα είναι κυρίως ανοιχτόχρωμο, όσο ανοιχτότερο είναι το χρώμα των μαλλιών τόσο καλύτερος υποψήφιος για εμφύτευση μαλλιών είναι ο ασθενής. Άτομα με ξανθά, γκριζό-λευκα (salt ‘n pepper) ή ακόμα καλύτερα λευκά μαλλιά είναι ιδανικοί υποψήφιοι.

Είναι ενδιαφέρον πως στους Αφρο-Αμερικανούς που έχουν follicular density μόλις 0,6FU/mm², το σχήμα των μαλλιών και η έλλειψη αντίθεσης μεταξύ τριχών-δέρματος δίνει την εντύπωση της πολύ υψηλής πυκνότητας και κάλυψης, επιτυγχάνοντας πλήρη αισθητική κάλυψη της λήπτριας περιοχής με πολύ μικρότερο αριθμό μοσχευμάτων από ότι στην Καυκάσια φυλή.

Γωνία έκφυσης των τριχών

Ο άξονας του τριχοθυλακίου είναι (εμβρυολογικά) λοξός σε σχέση με την επιφάνεια του δέρματος και συνεπώς η τρίχα εξέρχεται στην επιφάνεια του δέρματος πάντοτε υπό γωνία. Τα τριχοθυλάκια σε κάθε περιοχή του τριχωτού έχουν διαφορετική γωνία έκφυσης και φορά. Συγκεκριμένα, στη δότρια περιοχή τα τριχοθυλάκια εκφύονται σε γωνία 25°-30° από το τριχωτό, ενώ στο midscalp η γωνία αυτή είναι 50°-60° και στο hairline είναι μόλις 15°. Η οξεία γωνία δίνει πιο ικανοποιητική κάλυψη από τα κάθετα τοποθετημένα μοσχεύματα. Η γωνία δημιουργίας υποδοχών πρέπει να ακολουθεί τη γωνία των τριχών που πιθανόν να παραμένουν στην περιοχή και ακόμα και στις πλήρως άδειες περιοχές, μπορεί κανείς να ακολουθήσει τη φορά των χνοωδών τριχών.

Σε μελέτη των Yagyu et al. αποδείχθηκε πως στα περισσότερα άτομα χωρίς τριχόπτωση, η φορά έκφυσης των τριχών είναι κάθετη προς τη φορά των μαλλιών, η οποία ακολουθεί προσθιο-οπίσθια διεύθυνση με ελαφρύ στροβιλισμό clockwise ή σπανιότερα counter-clockwise. Προκειμένου να είναι ακριβέστερη η δημιουργία των υποδοχών και η τοποθέτηση των μοσχευμάτων, είναι απαραίτητη η χρήση μεγεθυντικών γυαλιών x 2,5-3,5 που συνοδεύονται με φωτισμό Xenon.

Λάμψη των τριχών

Η επονομαζόμενη «λάμψη» στα μαλλιά επηρεάζεται και από πλήθος παραγόντων, όπως από το φωτισμό του περιβάλλοντος, το χρώμα των μαλλιών, την ομαλότητα της επιφάνειας των τριχών, τη μορφολογία των τριχών, τη γεωμετρία της κατανομής στο τριχωτό και ειδικότερα την ευθυγράμμιση των τριχών μεταξύ τους. Η σωστή τοποθέτηση των μοσχευμάτων στη λήπτρια περιοχή, η αποφυγή επιπλέον φθοράς των τριχών από τη φυσική με τη χρήση ακατάλληλων προϊόντων και η επιλογή μιας «κολακευτικής» απόχρωσης αν ο/η ασθενής βάφει τα μαλλιά του/της, είναι αρκετά για να δώσουν μια πυκνότερη εικόνα και καλύτερη κάλυψη.

Πώς επηρεάζει η αφαίρεση του strip μοσχεύματος την πυκνότητα της δότριας περιοχής;

Κάθε φορά που εκτελείται ένα strip excision και αφαιρείται ένα τμήμα της δότριας περιοχής, το τριχωτό που συρράπτεται τεντώνεται μηχανικά (stretch). Αν κανείς παρατηρήσει αυτό το φαινόμενο σε μικροσκοπικό επίπεδο, αυτό που ακριβώς συμβαίνει είναι ότι η απόσταση μεταξύ των FUs αυξάνεται. Εντούτοις, η σύσταση των FUs παραμένει σταθερή (calculated density).

Αυτό που συνολικά μειώνεται είναι το hair density, η τριχική πυκνότητα, που είναι ο αριθμός των τριχών/cm2. Αν ένας ασθενής έχει calculated density 2,4 τριχοθυλάκια/mm² και follicular density 1FU/mm², αφαιρώντας ένα strip μόσχευμα, η hair desnity του θα μειωθεί στο 2,1 τριχοθυλάκια/mm², ωστόσο τα FUs του θα συνεχίσουν να περιέχουν κατά μέσο όρο 2,4 τριχοθυλάκια/mm²! H απόσταση, όμως, μεταξύ των FUs της δότριας περιοχής θα έχει αυξηθεί λόγω του stretching και η τελική απόσταση των FUs μεταξύ τους θα έχει αυξηθεί. Γιατί όμως είναι και αυτοί οι αριθμοί σημαντικοί;

Όταν ένα τριχοθυλάκιο αξίζει για δύο!

Ο «κανόνας του 50%»!

Το 1997, ο Limmer δημοσίευσε τη μελέτη του στην οποία απέδειξε πως προκειμένου να δημιουργηθεί εντύπωση πυκνότητας παρόμοιας με τη φυσιολογική, αρκεί να μεταμοσχευτούν (και φυσικά να αναπτυχθούν) τριχοθυλάκια που να αντιστοιχούν μόλις στο 50% της αρχικής πυκνότητας! Δηλαδή, αν υποθέσουμε ότι το ο μ.ο. φυσιολογικής πυκνότητας ≈100FUs/cm², προκειμένου να δοθεί εικόνα φυσιολογικής πυκνότητας αρκεί να μεταμοσχευτούν 50FUs/cm²! Μια …«ευκαιρία» ανταλλαγής 2 προς 1, στην οποία ο Limmer επέμενε με σθένος. Ο σάλος που ξεσήκωσε η ανακοίνωση αυτή μεταξύ πολλών χειρουργών μεταμόσχευσης μαλλιών κόπασε 2 χρόνια αργότερα, όταν ο Marritt, με ένα ευφυές πείραμα απέδειξε τη θεωρία του Limmer. Ο Marritt προσέγγισε το ζήτημα από την αντίθετη πλευρά, δηλαδή κατά πόσο η απώλεια τριχών γίνεται αντιληπτή και σε ποιο βαθμό, από το ανθρώπινο μάτι. Βρίσκοντας έναν εθελοντή ηλικίας 22 ετών με εφηβική τριχοφυΐα στη βρεγματική περιοχή και πυκνότητα 219 τριχοθυλάκια/cm², σημάδεψε 3 συνεχόμενες περιοχές εμβαδού 1cm2 στη μετωπιαία περιοχή του ασθενούς και άρχισε να αφαιρεί μία-μία τις τρίχες, ξεριζώνοντάς τις από την περιοχή. Όταν είχε αφαιρέσει το 25%, 40% και 50% (110 τρίχες) το οπτικό αποτέλεσμα ήταν το ίδιο, δηλαδή η οπτική πυκνότητα του μεσαίου τετραγώνου με τις 110 τρίχες ήταν ίδια με τα παρακείμενα τετράγωνα με τις 219 τρίχες.

Η αιτία για αυτό το φαινόμενο είναι ότι η κατασκευή του ανθρώπινου ματιού δεν επιτρέπει την αντίληψη της ελάττωσης της πυκνότητας όταν αυτή δε ξεπεράσει το κατώφλι του ≈50%. Συγκεκριμένα, σε απόσταση 30 εκατοστών, η φυσιολογική οπτική οξύτητα του ανθρώπινου ματιού είναι 0,009mm, δηλαδή αν τοποθετηθούν στοιχεία διαφορετικού χρώματος (μαύρες τρίχες και λευκό δέρμα) σε απόσταση <0,0098mm, θα φανεί στους περισσότερους ανθρώπους σαν να είναι συνολικά γκρί. Όπως ακριβώς δεν βλέπουμε τα pixels (άσπρο, κόκκινο, μπλε) στην οθόνη της τηλεόρασης παρά μόνο αν πλησιάσουμε στα 2-3cm, στη συνηθισμένη, «κοινωνική» απόσταση (1,2m-2,4m) ακόμα και στην «ζώνη οικειότητας» (απόσταση <50cm), ο «κανόνας του 50%» συνεχίζει να ισχύει.

Και για να δείτε πόσο… δεν πρέπει κανείς να πιστεύει στα μάτια του, κοιτάξτε για μερικά δευτερόλεπτα την παρακάτω εικόνα στο κέντρο της (Εικ.16).

Εικ.16: Κοιτάξτε για 10’’ στο κέντρο. Γυρίζει; Αν ναι, μπορείτε να αντιληφθείτε το λόγο που η «ψευδαίσθηση κάλυψης» της ΜΕΤ είναι επιτυχημένη

Η Φύση λοιπόν μας «χάρισε» την τριχόπτωση, αλλά μας προίκισε και με την «ανικανότητα» να την αντιληφθούμε πριν προχωρήσει αρκετά.

Πόσα FUs, τριχοθυλάκια και τρίχες μπορούμε να μεταμοσχεύσουμε;

Το παραπάνω ερώτημα είναι το τελευταίο μαθηματικό ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει όσον αφορά τη δότρια αλλά και τη λήπτρια περιοχή, καθότι υπόκεινται στους ίδιους «νόμους».

Σε ένα συνηθισμένο ασθενή με τριχόπτωση, ο αρχικός αριθμός τελικών FUs σε ολόκληρο το τριχωτό πριν την εμφάνιση της τριχόπτωσης είναι περίπου 50.000 FUs, θεωρώντας ως δεδομένο ότι το τριχωτό έχει επιφάνεια 500-600cm² και follicular density 100FUs/cm², υπολογίζουμε πως έχει περίπου 100.000 τριχοθυλάκια και η τριχοθυλακιακή πυκνότητα είναι περίπου 2. Η μέση μόνιμη περιοχή τριχοφυΐας αποτελεί περίπου το 25% του εμβαδού του τριχωτού και συνεπώς περιέχει περίπου 12.500 FUs, με τα υπόλοιπα 37.500 FUs υπό τον κίνδυνο να χαθούν λόγω της τριχόπτωσης, να κανείς φτάσει στο στάδιο VII. Αφού ο «κανόνας του 50%» ισχύει και για τη δότρια περιοχή, μέχρι την αφαίρεση του 50% των FUs από τη δότρια περιοχή δε θα είναι εμφανής η αραίωση, συνεπώς τα 6.250 FUs (12.500/2) είναι διαθέσιμα για μεταμόσχευση τριχοθυλακίων. Με αυτά τα 6.250 FUs πρέπει, λοιπόν, να καλύψει επιφάνεια που πιθανόν να αντιστοιχεί σε 37.500 FUs! Παρόλο που δε γίνεται αμέσως αντιληπτό, κάθε αλλαγή μονάδας στην πυκνότητα στη δότρια περιοχή έχει ως αποτέλεσμα μία διπλάσια αλλαγή στην ποσότητα των μεταφερόμενων τριχών.

Όταν δηλαδή, ένας ασθενής με πυκνότητα 2 κατά τη διάρκεια μίας ή περισσοτέρων συνεδριών μεταμόσχευσης μαλλιών, καταλήξει να μειωθεί η follicular density κατά 25% (από 1 FU/mm² σε 0,75FU/mm²) και η hair density σε 1,5, έχει συνολικά εξαντληθεί το 50% της δότριας περιοχής του. Αντίστοιχα, αν αυτός ο ασθενής ξεκινούσε με calculated density 1,5 δηλαδή 25% μικρότερη από το προηγούμενο παράδειγμα, που ήταν 2, η ίδια επέμβαση θα προκαλούσε μεν παρόμοια μείωση της follicular density (από 1 FU/mm² σε 0,75FU/mm²), αλλά επόμενες επεμβάσεις θα ήταν αδύνατες καθότι hair density= 0,75FU/mm² × 1,5 τριχοθυλάκια/mm²=1 τριχοθυλάκιο/mm².

Από τον παραπάνω πίνακα βλέπουμε ότι ένας ασθενής με hair density 3 έχει θεωρητικά 2 φορές περισσότερα FUs προς μεταμόσχευση από τον ασθενή με hair density 1,5. Αυτό μεταφράζεται σε 4 φορές περισσότερα τριχοθυλάκια για μεταμόσχευση!

Συνεπώς, αν θεωρήσουμε ότι τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά των τριχών είναι παρόμοια, ο ασθενής με την πυκνότητα 3 θα χρειαστεί το 1/4 του strip μοσχεύματος που θα χρειαστεί ο ασθενής με πυκνότητα 1,5 για την κάλυψη της ίδιας περιοχής.

Σύνοψη

Ενώ οι περισσότεροι ασθενείς ανησυχούν για την πυκνότητα της δότριας περιοχής τους και την πυκνότητα των μοσχευμάτων στη λήπτρια περιοχή, ο χειρουργός μεταμόσχευσης μαλλιών γνωρίζει πως άλλα στοιχεία είναι πιο σημαντικά. Ο σημαντικότερος περιγραφικός όρος στις επεμβάσεις μεταμόσχευσης τριχοθυλακίων είναι η κάλυψη, που εξαρτάται μεν από τη σύνθεση των FUs σε τριχοθυλάκια, αν δηλαδή τα FUs έχουν λίγα ή πολλά τριχοθυλάκια το καθένα, αλλά κυρίως επηρεάζεται από τη διάμετρο, το σχήμα και το χρώμα των τριχών. Καθότι ο ασθενής μεταμόσχευσης μαλλιών θέλει να πάψει να δείχνει αραιός ξοδεύοντας όσο γίνεται λιγότερα μοσχεύματα, ο χειρουργός πρέπει να υπολογίζει όλες τις παραπάνω παραμέτρους και έπειτα να προχωρήσει σε επέμβαση μεταμόσχευσης μαλλιών. Απαραίτητο διαγνωστικό εργαλείο τον 21° αι. είναι το μεγεθυντικό βιντεοδερματοσκόπιο Proscope® HR2 που επιτρέπει ακριβείς μετρήσεις αλλά και επιτόπου εξήγηση των παραπάνω λεπτομερειών στον υποψήφιο ασθενή.